ارگ کریم خانی شیراز

ارگ کریم خانی

در مرکز شهر شیراز و در کناره ی شرقی میدان شهرداری (شهدا)، ارگ کریم خانی همچون نگین زیبایی به جلوه درآمده و در حالی که آثار گذشت زمان بر چهره دارد، هم چنان مغرور و سربلند بر انگشتری شهر نشسته است.

ارگ کريم خانی
این ارگ، منزل و مقر حکومت کریم خان زند بوده است. ساختمان آن از سنگ و آجر و چوب، باملات ساروج ساخته شده است و حدود ۱۲ هزار نفر در ساخت آنکار کرده اند. شکل ارگ مستطیلی، مساحت آن ۱۲۸۰۰ متر مربع و در هر گوشه اش برجی بلند، جهت امنیت درون آن ساخته شده است. روی بدنه ی دیوارها به وسیله ی آجر، نقش و نگارهای ساده و زیبایی پدید آورده اند. بلندی این دژ ۱۲متر و ارتفاع برج ها حدود 15 متر است. روی سردر ورودی آن، صحنه ی کشته شدن دیو سفید به دست رستم، بر کاشی هفت رنگ، کشیده شده است. در ورودی ارگ از دو لنگهی چوبی بزرگ ساخته شده و دالانی هشت ضلعی در پشت آن قرار دارد. کف این دالان با تخته سنگ های بزرگ فرش شده است. طول حیاط ارگ ۱۲۰ و عرض آن ۱۰۰ متر است. چند حوض سنگی و باغچه ی نارنج، صحن حیاط را  مزین کرده اند. اطراف حیاط را حجره هایی با یک متر بلندی از سطح زمین ، و سه شاه نشین فرا گرفته است. هر شاه نشین تاق بزرگی است که برای فصل به خصوصی استفاده می شده است. شاه نشین شمالی برای زمستان، شاه نشین جنوپی برای تابستان و شاه نشین غربی برای تمام فصل ها. در و پنجره های شاه نشین غربی که در واقع محل زندگی خانواده ی کریم خان زند بوده است، با نقش های ریزی از منبت و خاتم کاری زینت داده شده است. در جلو هر شاه نشین دو ستون سنگی یک پارچه قرار دارد که بر روی آن ها آب طلاکاری شده است. در طرفین هر شاه نشین، شش اتاق بزرگ یک طبقه و شش راه پله ی دو طبقه ساخته شده است. «آقا محمد خان قاجار» پس از به این کاخ را برای ساخت کاخ گلستان به تهران برد.
در گوشه ی جنوب شرقی حیاط، حمام اختصاصی خاندان زند قرار دارد. رد گوشه ی جنوب شرقی حیاط حمام اختصاصی خاندان زند قرار دارد. این حمام، بسیار زیبا ساخته شده و دارای سه  بخش رختکن (سربینه)، گرم خانه و خزینه است. ستون های سنگی مرمر و آهک بری های سقف، بر زیبایی آن افزوده است. آتش تون حمام از راه دالان ورودی ارگ تأمین می شده و دود آن نیز از راه گربه رو زیر سالن حمام می گذشته و کف حمام را گرم می کرده است. بعد از حکومت زندیه، فرمان روایان قاجار نیز ارگ کریم خانی را تا مدت ها مقر فرمان روایی خود قرار دادند. در زمان رضا شاه پهلوی ، ارگ را تبدیل به زندان کردند که باعث زیان های فراوانی بر آن شد. در سال 1345 خورشیدی این دژ مستحکم را از دست زندانیان نجات دادند! و به تدریج به بازسازی آن پرداختند. در سال های 1365 تا ۱۳۷۰ خورشیدی، محوطه سازی اساسی در اطراف ارگ انجام شد. فعالیت های اساسی شامل انتقال ایستگاه اتوبوس های واحد، تخریب مغازه های ضلع جنوبی، ترمیم و بهسازی ظاهری ارگ، محکم کاری پی برج کج شده و سپس سنگ فرش کردن پیاده روها، ایجاد فضای سبز و … از فعالیت های خوب چند سال اخیر سازمان های مربوط می باشد. این ارگ هم اکنون محل اداره ی کل میراث فرهنگی فارس است و به عنوان گنجینه مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *